Đồ thờ gỗ và lý do gỗ được sử dụng phổ biến trong chế tác các vật phẩm thờ cúng

Đồ thờ gỗ là các sản phẩm được làm từ gỗ và dùng trong các nghi lễ thờ cúng tổ tiên, thờ thần linh trong tín ngưỡng truyền thống. Các loại vật phẩm thờ phổ biến bao gồm bàn thờ, lư hương, bát hương, mâm bồng, ngai, hoành phi, câu đối, v.v. Chúng được chạm khắc tỉ mỉ và mang đậm bản sắc văn hoá thờ cúng của người Việt.

Đồ thờ bằng gỗ được sử dụng phổ biến hơn các loại chất liệu khác trong văn hoá thờ cúng của người Việt chúng ta vì một số lý do chính như sau: 

Tính truyền thống và tâm linh: Gỗ thường được xem là gần gũi với tự nhiên và mang tính chất mộc mạc, bình dị hơn. Trong văn hoá Việt Nam, gỗ được xem là chất liệu mang tính dương,tượng trưng cho sự sống, rất phù hợp trong việc thờ cúng.

Giá thành hợp lý: Đồ thờ bằng gỗ, đặc biệt các loại gỗ phổ biến như gỗ mít, gỗ xoan, thường có giá thành phải chăng hơn đồ thờ bằng đồng, nhất là đồng nguyên chất hoặc đồng cao cấp. Điều này giúp nhiều gia đình tiếp cận và sử dụng nhiều hơn. 

Tính thẩm mỹ và nghệ thuật: Gỗ có đặc điểm dễ chạm khắc, tạo hình hơn nên các nghệ nhân dễ dàng tạo ra các hoa văn, hình tượng tinh xảo và chi tiết hơn. Bề mặt gỗ cũng có độ mềm mại và ấm áp , giúp tăng thêm tính trang trọng trong không gian thờ cúng.

Độ bền và bảo quản: Gỗ, đặc biệt là các loại gỗ tốt như gỗ mít, gỗ hương, khi được bảo quản đúng cách có thể bền đjep qua nhiều năm. Trong khi đó, các chất liệu khác ví dụ như đồng có thể bị oxy hoá, xuống màu và cần được đánh bóng, bảo quản kỹ lưỡng hơn để giữ được độ sáng bóng. Nếu không được bảo dưỡng thường xuyên, đồ thờ bằng đồng có thể bị xỉn màu, ảnh hưởng đến mỹ quan.

Khối lượng và tính tiện dụng: Đồ thờ bằng gỗ nhẹ hơn so với các chất liệu như đồng nên dễ dàng hơn trong việc di chuyển và sắp xếp lại trên bàn thờ khi cần.

Tính phong thuỷ: Trong phong thuỷ, gỗ thuộc hành Mộc, tạo ra sự hoà hợp và sinh khí trong không gian sống. Gỗ được xem là mang lại năng lượng tích cực, ổn định, trong khi đó, chất liệu đồng thuộc hành Kim, có tính chất cứng rắn và sắc bén, không phải lúc nào cũng phù hợp trong không gian thờ cúng gia đình.

Với những lý do này đã khiến đồ thờ bằng gỗ trở nên phổ biến và được ưa chuộng trong văn hoá thờ cúng của người Việt chúng ta. Dưới đây là hình ảnh của một số sản phẩm thờ bằng gỗ của Đồ thờ Hải Mạnh, một trong những xưởng sản xuất đồ thờ truyền thống lớn nhất Nam Định hiện nay: