​ĐỂ CÚNG LỄ VU LAN CHO ĐÚNG VỚI GIÁO LÝ ĐẠO PHẬT

ĐỂ CÚNG LỄ VU LAN CHO ĐÚNG VỚI GIÁO LÝ ĐẠO PHẬT

Vu Lan là ngày lễ báo hiếu vô cùng cao đẹp của Phật giáo nói riêng và là ngày lễ hội báo hiếu nói chung của mọi người con có hiếu trên thế gian này. Lễ Vu Lan mang một ý nghĩa thật thiêng liêng cao cả, giúp cho con cái nghĩ nhớ đến công ơn cha mẹ, khơi dậy trong lòng họ một tinh thần báo hiếu đáng quý, đáng trân trọng - một đạo lý sống của dân tộc Việt Nam.

Hiện nay, người ta thường cúng lễ Vu Lan vào ngày Rằm tháng 7 nhưng cách cúng như thế nào cho đúng với giáo lý đạo Phật thì không phải ai cũng biết, do đó, vô tình làm mất đi ý nghĩa cao đẹp của lễ Vu lan.

Trên tinh thần hiếu đạo, Đức Phật có dạy rằng, người con có hiếu là người con biết vâng lời và theo sự hướng nghiệp của cha mẹ. Lúc cha mẹ còn sống thì lo chăm sóc, lúc cha mẹ thác đi thì lo lễ cầu siêu. Đây là việc rất đơn giản nhưng cần nhất là cái tâm, sự thành ý của mỗi người. Nhưng sau này, một bộ phận không nhỏ người Việt lại biến lễ Vu Lan thành một nghi lễ báo đáp nhưng mang hình thức phàm tục nhiều hơn, ví dụ như Rằm tháng 7, nhà nào cũng làm một mâm cỗ cúng thật hoành tráng và đặt lên ban thờ để làm lễ. Người ta quan niệm rằng, ngày này, các vong linh được xá tội, cửa ngục được mở, cha mẹ, ông bà của họ có thể về nhà để nhận sự hiếu kính của con cháu. Con cháu thi nhau làm mâm cao, cỗ đầy để cầu cúng, báo đáp. Và họ tự nhủ với nhau rằng, lễ càng to càng tốt, càng thể hiện sự hiếu lễ. Điều này là không đúng, bởi, dưới con mắt và giáo lý của nhà Phật thì việc làm trên lại sinh ra cái tội cho ông bà, cha mẹ, cho người đã thác. Bởi khi còn sống, ông bà, cha mẹ của họ cũng gây ra tội khi sát sinh, cúng lễ mặn vào ngày Rằm. Và bây giờ, con cháu của họ lại tiếp tục sát sinh để cúng ông bà, cha mẹ khiến cho tội lỗi của họ càng thêm nặng. Theo quan niệm của người Việt thì khi cúng phải đầy đủ "4 bát, 6 đĩa" mới là cỗ to, mới đầy đủ. "4 bát, 6 đĩa" đồng nghĩa với 10 món, họ phải sát sanh 10 con vật. Trong kinh Phật có nói làm như vậy là "tội chồng tội", chẳng khác nào cha mẹ, ông bà họ đang gánh nặng lại phải leo dốc cao vào trời nắng. Con cháu không những không đỡ mà còn tiếp tục chất thêm đồ đạc. Chính vì thế, khi cúng vào ngày lễ Vu Lan, con cháu nên cúng ông bà, cha mẹ bằng lễ chay. Tuyệt đối tránh việc sát sinh.

Ông cha ta có dạy rằng "trách bỏ giỗ chứ không ai trách giỗ mọn". Cho nên, việc cầu cúng ngày nay, dù giàu hay nghèo, các gia chủ chỉ cần bát cơm, quả trứng, tượng trưng cho sự tinh khiết, thanh cao, đạm bạc là đủ. Quan trọng là ở lòng thành của mỗi người. Cúng tổ tiên, cúng Phật, Trời cũng vậy, điều cốt là tỏ lòng thành kính của mình. Không cúng những lễ vật mang tính vật chất để cầu khấn, vì điều đó tỏ cái tâm của người vụ lợi.

Để thể hiện lòng biết ơn, báo đáp người đã khuất, con cháu nên chú ý làm việc thiện, bố thí cho người nghèo, giúp đỡ người khốn khổ. Ngoài ra, để tưởng nhớ đến ông bà, cha mẹ đã khuất núi, thế hệ sau nên nhắc nhở cho con cháu sống noi gương theo truyền thống hiếu đạo của người Việt. Đấy là sự tưởng nhớ, sự báo đáp lớn nhất đối với người đã nhắm mắt, xuôi tay.
Còn ở chùa, những việc làm có ý nghĩa trong mùa Vu Lan nên làm như cúng dường, bố thí, chia sẻ cho những người khổ đau hay lên chùa tụng kinh lễ bái để cầu sự siêu thoát cho ông bà, tổ tiên; cầu phúc cho cha mẹ sống thọ, khỏe mạnh.

Một việc làm không đúng với giáo lý nhà Phật mà thời gian gần đây đang có nhiều biến tướng trong mùa lễ Vu lan là người người nườm nượp người mua vàng mã để đốt cho cha mẹ, ông bà. Người dân có quan niệm "trần sao, âm vậy". Lúc sống có nhà cửa, xe máy, ô tô, điều hòa tủ lạnh... thì lúc thác đi cũng cần phải có những thứ đó. Thế nên, họ thi nhau đốt vàng mã, xe máy, ô tô giấy... như một cách báo hiếu "hiệu quả" nhất.

Trong quan niệm của Phật giáo, những hành động đó không hề có lợi ích gì cả. Vì khi người ta thác đi, thần thức có thể trở lại dân gian đầu thai làm người hoặc vãng sinh Phật quốc, không ai muốn người thân của mình thác sinh vào cảnh giới khổ đau. Ai cũng muốn người thân của mình khi mất đi, thần thức được về cảnh giới an lành của nhà Phật. Mà cảnh giới của Phật thì không cần phải những đồ vàng mã như thế.

Cho nên, việc người còn sống đốt vàng mã cho người đã khuất chẳng khác nào luôn nghĩ rằng người khuất đã về cảnh giới khổ đau. Trong giáo lý nhà Phật không dạy như vậy. Chính vì thế, mùa Vu Lan, chỉ cần hương hoa lễ Phật, làm việc thiện và con cháu họp mặt nhau lại để cùng cầu nguyện cho người đã mất siêu thoát là đã tỏ long hiếu kính rồi. Đốt vàng mã vừa tốn kém tiền bạc, lại có thể sinh ra hỏa hoạn và nhạo báng cuộc sống của người quá cố. Vô hình chung làm mất đi ý nghĩa của Lễ Vu Lan.

Nói tóm lại, cúng lễ Vu lan, quan trọng nhất vẫn là lòng thành kính. Mâm cao, cỗ đầy, lễ vật đầy đủ mà tâm không sáng, long không kính, làm những việc trái với đạo nghĩa thì báo hiếu chỉ là hình thức./.