Khám thờ và các loại khám thờ hiện nay

Khám thờ là một dạng tủ, kệ hoặc hòm nhỏ được sử dụng trong các nghi lễ thờ cúng, thường là trong các đền, miếu, hay gia đình có bàn thờ tổ tiên, thần linh. Khám thờ có thể làm bằng gỗ, đá, hoặc các vật liệu khác và là nơi đặt các đồ thờ cúng như tượng thờ, bức tranh thờ, bát hương, hay các vật thờ linh thiêng khác.

Tuỳ theo vùng miền và tín ngưỡng, khám thờ có thể có hình dáng và kích thước khác nhau, nhưng nó thường được thiết kế trang trọng và có vai trò quan trọng trong việc tạo không gian thiêng liêng cho các buổi lễ thờ cúng. 

Các loại khám thờ hiện nay khá đa dạng, tuỳ thuộc vào mục đích sử dụng, quy mô và khu vực thờ cúng. Dưới đây là một số loại khám thờ phổ biến trong các gia đình, đền, chùa, miếu, đình làng và các nơi thờ cúng:

1. Khám thờ gia tiên

Đây là loại khám thờ phổ biến trong các gia đình người Việt. Khám thờ gia tiên thường được đặt ở bàn thờ trong nhà, nơi thờ cúng tổ tiên, ông bà, cha mẹ đã khuất. Thường bao gồm bài vị, di ảnh của tổ tiên, tượng thờ, đèn dầu hoặc đèn điện, hương, hoa quả và các vật phẩm cúng lễ.

Khám thờ gia tiên thường được làm từ gỗ( gỗ gụ, gỗ lim, gỗ mít, v.v..) có thể có cửa kín hoặc mở với các chi tiết trang trí tinh xảo, giúp tạo không gian trang trọng và thanh tịnh.

2. Khám thờ thần linh ( Thờ Phật, Thờ Thần) 

Khám thờ thần linh dùng để thờ các vị thần linh như Thổ Công, Thổ Địa, Táo Quân, các vị thần trong tín ngưỡng dân gian hoặc thờ Phật trong các gia đình Phật tử. Các vật phẩm như tượng Phật, tượng thần linh, bài vị, hương, đèn, hoa quả, bánh trái, nước và các vật phẩm khác được thờ cúng trong khám thờ thần linh. 

Chất liệu để làm khám thờ thường là gỗ, đá, hoặc kim loại, tuỳ theo tín ngưỡng và điều kiện từng gia đình. Một số khám thờ còn được trang trí công phu với các hình ảnh như Phật Di Lặc, Bồ Tát hoặc các vị thần linh theo truyền thuyết.

3. Khám thờ trong đền, miếu, chùa

Các đền, miếu, chùa thường có những khám thờ lớn, được thiết kế để thờ các vị thần, Phật, các anh hùng dân tộc hoặc các vị thánh trong tín ngưỡng dân gian. Tượng Phật, tượng thần, bài vị, các vật phẩm cúng tế là vật phẩm thờ cúng. Trong những ngôi đền lớn, khám thờ thường được đặt trong các phòng thờ riêng biệt và có diện tích rộng lớn. 

Khám thờ ở các đền, miếu thường được làm từ các vật liệu quý như gỗ, đá, kim loại và có các hoa văn, hoạ tiết trang trí đặc sắc.

4. Khám thờ trong đình, miếu làng

Đây là loại khám thờ dùng để thờ các vị thần bảo vệ làng xã, các anh hùng dân tộc, các vị thần có vai trò bảo vệ cộng đồng, bảo vệ đất đai. Thường có các tượng thần, bài vị và các vật phẩm thờ cúng liên quan đến vị thần bảo vệ làng xã, tổ tiên có công với đất nước được thờ cúng trong khám thờ ở đình, miếu làng. Khám thờ đình, miếu làng thường được làm từ gỗ hoặc đá, có thể chạm khắc tỉ mỉ và được trang trí theo phong cách từng vùng miền. 

5. Khám thờ trong chùa ( Khám thờ Phật)

Khám thờ trong chùa là nơi để đặt tượng Phật hoặc các bài vị của các vị thánh tăng, các vị phật tổ. Đây là không gian linh thiêng trong các ngôi chùa lớn. Với các vật phẩm thờ cúng như Tượng Phật ( Phật A Di Đà, Phật Thích Ca, Phật Di Lặc, v.v.), các bài vị, đèn, hương, bình bông, trà. 

Chất liệu chủ yếu là gỗ hoặc đá, có thể được chạm khắc cầu kỳ với các hoạ tiết Phật giáo. Khám thờ trong chùa thường rấ lớn và trang trọng, với không gian  rộng và linh thiêng.

6. Khám thờ trong các đám tang, lễ cúng giỗ. 

Trong các nghi lễ cúng giỗ hay lễ tang, khám thờ được sử dụng tạm thời để thờ cúng người đã khuất. Vật phẩm thờ cúng như di ảnh người đã mất, bài vị, hương, đèn, hoa quả, bánh trái, nước. Chất liệu của khám thờ có thể là gỗ, vải, hoặc các chất liệu đơn giản hơn tuỳ vào hoàn cảnh và quy mô của lễ cúng.

7. Khám thờ kiểu kiệu ( Kiệu thờ) 

Loại khám thờ này được thiết kế dưới dạng kiệu, có thể di chuyển được, thường dùng trong các lễ hội, lễ rước hoặc các sự kiện thờ cúng di động. Vật phẩm thờ cúng như tượng thần, bài vị hoặc các vật phẩm thờ cúng khác tuỳ vào mục đích sử dụng. Kiệu thờ thường được làm từ gỗ, kim loại và trang trí công phu, đôi khi có cả các vật phẩm quý giá như đá quý, vàng, bạc. 

8. Khám thờ trong các tín ngưỡng khác ( Thờ cúng tổ tiên, thờ các vị thần trong các tôn giáo khác )

Ở một số nơi, khám thờ cũng có thể được sử dụng để thờ các vị thần hoặc tổ tiên trong các tín ngưỡng không phải Phật giáo hay đạo mẫu, ví dụ như thờ cúng thần Cao Sơn, thần Mẫu, thần Tài, v.v. Các bài vị, tượng thần, hương đèn, bánh trái, hoa quả. Chất liệu tuỳ theo tín ngưỡng và vùng miền, chất liệu của khám thờ có thể rất đa dạng, từ gỗ đến đá, kim loại hay các chất liệu khác.

Các loại khám thờ hiện nay rất đa dạng và phong phú, phản ánh tín ngưỡng và phong tục của từng vùng miền, dân tộc, cũng như sự phát triển của xã hội. Mỗi loại khám thờ có một ý nghĩa và vai trò riêng, giúp duy trì truyền thống thờ cúng và kết nối con người với các thế giới tâm linh.

Dưới đây là một số hinhg ảnh của khám thờ hiện nay của Đồ thờ Hải Mạnh, mời quý khách hàng tham khảo: