Ý nghĩa tâm linh của mâm bồng trong thờ cúng

Mâm bồng là một trong những đồ thờ cúng không thể thiếu cho bộ đồ thờ gia tiên. Mâm bồng được dùng để đựng hoa quả, trầu cau, tiền mã dâng lên tiên tổ để bày tỏ lòng thành kính và sự báo hiếu đối với tổ tiên, những người đã khuất.

Xưa kia theo truyền thống thì các cụ thường xây nhà với kiến trúc 3 gian 2 trái quay ra hướng Nam nên bàn thờ cũng sẽ quay theo hướng Nam, do vậy mái nhà hướng theo trục Đông-Tây. Từ đó mà trên bàn thờ, mâm bồng ở bên đông đựng hoa gọi là “Đông bình”, mâm bồng bên Tây đặt quả được gọi là “Tây quả”. Cách sắp xếp này còn mang ý nghĩa rằng phía đông mặt trời mọc sẽ khiến cho muôn hoa đua nở, đến khi hết một vòng mặt trời sẽ lặn ở hướng Tây cũng là lúc cây cối kết trái. Đây cũng là mong muốn, ước nguyện của con người mùa màng tươi tốt, mùa nào thức ấy.

• Tuỳ theo từng gia đình và kích thước ban thờ mà có thể có 1, 2 hay 3 mâm bồng.
• Nếu ban thờ chỉ đặt một mâm bồng thì mâm bồng đó dùng để bày ngũ quả.
• Nếu ban thờ có 3 mâm bồng thì chiếc ở giữa thường có kích thước to hơn hai chiếc bên cạnh và dùng để đựng trầu cau, tiền mã.
• Hai chiếc còn lại, mâm bồng bên trái ban thờ sẽ được dùng để đặt hoa và bên phải sẽ dùng để đặt quả.

Theo nguyên lý " Đông bình - Tây quả" thì việc bày trí trên ban thờ luôn phân biệt hai bên và không " đối xứng" như lối sắp đặt, trang trí đồ vật thông thường của người Việt, tuy nhiên cũng là một cách để thể hiện sự " riêng, đặc biệt" của nghi lễ thờ cúng tâm linh ./.